در خاطرات یک جداشده از انجمن حجتیه؛ اربعین، بستر مناسبی بود برای جذب نیرو
پایگاه خبری تحلیلی فرقه نیوز: پیاده‌روی اربعین، فرصتی کم‌نظیر برای همگرایی ملت‌ها و تعاملات فرهنگی بین‌المللی به شمار می‌آید. همین گستره عظیم انسانی، زمینه‌ساز شکل‌گیری فعالیت‌های متنوع فرهنگی و تبلیغی است. طبیعی است که این بستر تنها در اختیار جریان‌های اصیل و همسو با مبانی دینی قرار ندارد. گروه‌های دارای گرایش‌های فکری منحرف نیز می‌کوشند با استفاده از ظرفیت اربعین، مخاطبان و نیروهای تازه‌ای جذب کنند. از جمله این جریان‌ها می‌توان به جریان احمدالحسن، جریان سید صادق شیرازی و همچنین انجمن حجتیه اشاره کرد.
انجمن حجتیه، با تجربه فعالیت فرهنگی، از این فرصت برای برقراری ارتباط مستقیم با زائران ایرانی و بین‌المللی بهره می‌گیرد. این جریان، با برنامه‌ریزی قبلی، موکب‌هایی را در نقاط خاص مسیر یا شهرهای زیارتی برپا می‌کند که به‌طور هدفمند، محل حضور زائران برخی کشورها را در نظر می‌گیرند. در این موکب‌ها، ضمن ارائه خدمات، نشست‌ها و سخنرانی‌هایی برای شناخت متقابل و ارتباط‌گیری در آینده نیز برگزار می‌شود.
روایت یک شاهد عینی
نویسنده این یادداشت، در برخی گفت‌وگوهایی که با جداشدگان از انجمن حجتیه انجام داده، با مواردی از تجربه‌های مستقیم آنان مواجه شده است. یکی از این افراد، سرکار خانم روحیان است که سال‌ها در انجمن حجتیه شیراز فعالیت داشته و سپس به دلایلی از این تشکیلات جدا می‌شود. وی که در خانواده‌ای با پیشینه انجمنی رشد یافته، در این‌باره می‌گوید:
«سال اول دومی که پدرم می‌خواست به پیاده‌روی اربعین برود و ما همراهش نبودیم، به‌گونـه‌ای از طرف انجمن و انجمنی‌ها نهی می‌شد کـه «شما کار کلاس و کار امام‌زمان(عج) را می‌خواهی ول کنی و یک‌هفته، ۱۰ روز یا ۱۵ روز بروی پیاده‌روی اربعین؟ این کارها اصلاً معنا و مفهوم ندارد»! ولی پدرم انجام می‌داد. بعد از یکی دو سال دیدم رویکرد کاملاً تغییر یافته و به این سمت رفته کـه «ما باید برویم در راه پیاده‌روی اربعین و از این بستر استفاده کنیم برای تبلیغ امام‌زمان(عج) و مبلّغ باشیم.» در حقیقت بستر مناسبی بود برای جذب نیرو. لذا اولین سالی که انجمنی‌ها در مسیر اربعین فعالیت کردند و کارشان خیلی هم گل کرد مربوط به این شعار می‌شد که «تک‌تک قدم‌هایم نذر آمدنت» سال ۱۳۹۷ بود. دقیقاً یادم هست کدام موکب و کجای مسیر بود که گروهی از مشهد آمده بودند و ما نیز به‌واسطۀ انجمن با آنها آشنا شدیم و رفتیم. دو سه روز در آن موکب بودیم. فقط کارمان این بود که این پلاکاردها پرینت، چاپ، لمینت و پانچ شوند سپس برویم از افراد درخواست کنیم اگر اجازه بدهید این را با سنجاق قفلی برایتان نصب کنیم. این‌طور نبود که به هر گروهی یکی بدهیم، بلکه پشت سر همۀ افراد یکی نصب می‌کردیم. حجم خیلی زیادی بود، به همین دلیل بعد از آن سال افراد مختلف خودشان به شکل‌های مختلف می‌نوشتند؛ پارچه‌نویسی، نوشتن بر روی کیف، کوله و... . این شاید اولین سالی بود که انجمن تصمیم گرفت در اربعین فعالیت کند.
چند سال بعد، بروشوری به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی تهیه کردند کـه توصیه دربارۀ امام‌زمان(عج) و ظهور حضرت بود. متنی کوتاه و کاغذی خیلی کوچک آماده کردند. این باعث شد دیگر لازم نباشد افراد جمع شوند و همه با هم حرکت کنند و به موکب خاصی بروند. قبل از اینکه اربعین شروع شود، این کاغذها آماده می‌شد و به افراد می‌دادند. هر کسی هر موقعی در پیاده‌روی اربعین شرکت می‌کرد و هر کجا بود می‌توانست پخش کند. روی آن هم نوشتند اسماء متبرکه دارد تا مراقبت‌های لازم صورت گیرد.»
آنچه خانم روحیان روایت می‌کند، به‌هیچ‌وجه به معنای ایراد داشتن اصل تبلیغ برای امام زمان(عج) نیست. تبلیغ و یادآوری حضرت، اقدامی ارزشمند و پسندیده است. اما نکته مهم آن است که در بستر فعالیت انجمن حجتیه، این‌گونه اقدامات تبلیغی در عمل به ابزاری برای جذب نیرو و گسترش شبکه ارتباطی این تشکیلات تبدیل می‌شود. ایده‌ها و برنامه‌هایی که در مسیر پیاده‌روی اربعین اجرا می‌کنند – مانند نصب پلاکاردها، توزیع بروشورها و برپایی موکب‌های خاص – اغلب به ایجاد ارتباط اولیه با زائران می‌انجامد. افراد تحت تأثیر این فعالیت‌ها ممکن است به سمت گفت‌وگو با اعضای موکب کشیده شوند، درباره هویت و محل فعالیت آنها پرس‌وجو کنند و حتی علاقه‌مند به همکاری شوند. همین روند، زمینه جذب مخاطب و نیرو برای انجمن را فراهم می‌کند. ایراد اصلی، همین استفاده ابزاری از فرصت معنوی اربعین برای توسعه تشکیلاتی است.
علاوه بر خاطرات، چند سال پیش هم گزارشی به دست آمد که از برگزاری برنامه‌های تبلیغی برای برخی از زائران هندی توسط یکی از سران انجمن اصفهان حکایت داشت. گزارشی که نشان می‌داد برخی از انجمنی‌ها حتی قبل از سال ۹۷ نیز در این مسیر اقداماتی داشته‌اند. این موضوع نشان‌دهنده آن است که فعالیت این جریان‌ها محدود به زائران ایرانی نبوده و دامنه آن به زائران خارجی نیز گسترش یافته است.
لذا زائران اربعین با حفظ دقت و بصیرت، در مواجهه با چنین فعالیت‌هایی هوشیار باشند و از قرار گرفتن تحت تأثیر جریان‌هایی که با مبانی اصیل مکتب اهل بیت(ع) همخوانی ندارند، پرهیز کنند. این هوشیاری، به‌ویژه برای زائران بین‌المللی که آشنایی کمتری با فضای فکری و فرهنگی منطقه دارند، اهمیت دوچندان دارد.
مصاحبه کننده: رضا اکبری آهنگر
